Dorina van Beek ontwikkelde De Digitale Wilsverklaring 

“Je kunt je verklaring altijd bijstellen, zonder gang naar de notaris”

Stel dat er vandaag of morgen opeens iets met je gebeurt waardoor anderen belangrijke besluiten voor je moeten nemen. Of je gereanimeerd wilt worden bijvoorbeeld of dat je thuis of juist in een bepaald ziekenhuis verzorgd wilt worden.
Wie mag dan voor jou beslissen? En hoe weet je zeker dat diegene de juiste beslissing neemt? Dat kun je allemaal vastleggen in een wilsverklaring. Dat kan bij de notaris, via het levenstestament. Maar er is nu ook een digitale vorm die je eenvoudig zelf kunt aanpassen. Dorina van Beek ontwikkelde onder de naam ‘Voor-Morgen’ een wilsverklaring in abonnementsvorm.

‘Voor-Morgen’ is een samenwerkingsverband tussen Dorina van Beek en Donald van Kollem. Dorina: “Wij hebben samengewerkt als schuldhulpmaatje en delen het verlangen om dingen eenvoudiger en toegankelijker te maken voor zoveel mogelijk mensen.”
In feite is de wilsverklaring van ‘Voor-Morgen’ ontstaan uit frustratie over de complexiteit van de huidige situatie. Dorina van Beek: “In mijn dagelijks werk als bewindvoerder en curator werd ik ook vaak gevraagd door mensen om op te treden als hun levensexecuteur. Uiteindelijk werd dat zelfs een substantieel deel van mijn werk. En in die rol werd ik er keer op keer mee geconfronteerd dat het levenstestament eigenlijk een heel stug fenomeen is. Toen drie jaar geleden die wet op de Orgaandonatie erdoor kwam, waren er verschillende oudere cliënten die daar niet zo’n goed gevoel bij hadden. Dus ik zei: dat is geen probleem, je kunt gewoon je wilsverklaring aanpassen. Maar dan moesten ze wel langs die notaris en elke aanpassing kost zomaar 400 euro.”

Levenstestament

Een wilsverklaring is tot nu toe meestal onderdeel van een levenstestament. In zo’n levenstestament kun je een zakelijke en een medische volmacht afgeven en aan die laatste kun je, als je wilt, een wilsverklaring toevoegen. En hoewel een levenstestament klinkt als echt iets van deze tijd, is deze vorm volgens Dorina van Beek inmiddels verouderd: 
“Het levenstestament is ongeveer 15 jaar geleden in het leven geroepen en voldeed toen zeker aan een behoefte, maar inmiddels is de vorm gedateerd. De inhoud van je levenstestament sluit als het goed is aan bij de levensfase waarin je zit. Ben je twintig? Dan denk je echt nog niet aan zaken als dementie. Ben je de veertig gepasseerd, dan krijg je misschien te maken met de zorg voor je ouders en dan ga je al meer beseffen dat het belangrijk is bepaalde dingen vast te leggen. Maar ook dan kunnen je ideeën nog enorm veranderen. Nu zeg je misschien dat je nooit in een rolstoel terecht wilt komen, maar die komt er meestal niet in één keer. En als je eenmaal hebt gemerkt dat een rollator toch wel handig is, dan ga je wellicht ook anders denken over een rolstoel. Zo kunnen je ideeën over ouder worden met de jaren veranderen. En datzelfde geldt voor jouw wensen die daarbij horen.”

En die kun je dus vastleggen in een wilsverklaring?

“Ja, dat klopt. En in feite is daar weinig voor nodig. Ik heb al een rechtsgeldige wilsverklaring als ik nu op een briefje schrijf wie ik ben en wat ik wil. Datum erop en handtekening eronder en ik ben klaar. Maar daar zitten wel een paar maren aan vast. Hoe weet een arts bijvoorbeeld dat ik dat briefje echt zelf heb geschreven? En stel dat ik buiten bewustzijn op de IC lig en er moet een beslissing worden genomen en iemand heeft mijn briefje gevonden. Hoe weten ze dan zeker dat dat mijn meest actuele wensen zijn? Wie weet heb ik gisteren wel een versie 2 geschreven die nog op de keukentafel ligt. 

Dat was ook de reden dat het notariaat destijds bedacht heeft dat er een centraal levenstestamentenregister moest komen, waarin alle levenstestamenten worden geregistreerd. Dan kan je vertegenwoordiger of je arts er altijd bij. Maar dan nog weet je niet of iemand inmiddels van inzicht was veranderd. Want het bijstellen van je levenstestament is nog best een stap, omdat je voor elke wijziging weer langs de notaris moet.”

De digitale wilsverklaring is ook een stuk goedkoper

“Inmiddels zijn we verder in de tijd en in de mogelijkheden. Ik liep al langere tijd met de gedachte dat het slimmer, eenvoudiger en inzichtelijker moest kunnen. En, ook niet onbelangrijk: het kan ook een stuk goedkoper.  Als je zelf je wilsverklaring kunt opstellen en hem kunt aanpassen wanneer je wilt, dan blijft hij actueel. Die wijzigingen kunnen allerlei aanleidingen hebben. Stel je bent dikke maatjes met je buurvrouw dus je stelt haar aan als je vertegenwoordiger. Maar dan besluit zij naar de andere kant van het land te verhuizen. Dan wil je misschien toch een andere vertegenwoordiger die meer in de buurt woont. Dus dan is het handig als je dat zelf meteen kunt aanpassen. 

Nu is dit een praktisch dingetje, maar naarmate je ouder wordt, hoor je ook ervaringen van anderen met medische situaties, je leest over ontwikkelingen, je maakt dingen mee. En dat kan allemaal invloed hebben op jouw eigen wensen voor de toekomst.  Dan is het fijn als het aanpassen van je wilsverklaring een eenvoudig karweitje is.”

Jij pleit voor een wilsverklaring voor iedereen hè?

“Ja, dat klopt, ongeacht de leeftijd. Het gebeurt maar al te vaak dat het al 5 voor 12 is als er belangrijke beslissingen moeten worden genomen. Dan heb je nauwelijks meer tijd om dingen te overwegen en te bespreken met de arts. Daarom moet een wilsverklaring wat mij betreft al opgesteld zijn voordat je patiënt wordt. Maar ik merk wel dat dit idee nog heel nieuw is voor mensen. Het is iets dat echt nog moet groeien. 

We hebben natuurlijk wel de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst die garandeert dat iedereen goeie zorg krijgt. Diezelfde wet geeft ook een volgorde aan van mensen die voor jou mogen beslissen… Maar dat laatste is meteen een risico. Zeker in deze tijd met zoveel scheidingen, samengestelde gezinnen en kinderen uit meerdere relaties. 
Want stel je nu eens voor. Dan ligt pa daar, buiten bewustzijn. Wie mag dan vertellen wat er moet gebeuren? En wie weet het beste wat pa zelf zou willen? Is dat het oudste kind van 30 uit het eerste huwelijk? Of juist dat kind van 18 die de laatste jaren nog bij hem in huis woonde. En stel dat pa inmiddels een nieuwe liefde heeft. Dan heeft die persoon wellicht ook het gevoel dat hij of zij pa het beste kent. Dat kan voor lastige discussies zorgen.”

Voorbeelden digitale wilsverklaring

Inmiddels is de digitale wilsverklaring in opmars. Op internet zijn ook verschillende voorbeelden te vinden die je kunt downloaden en die je vervolgens kunt vastleggen bij de notaris. Wat het idee van Dorina uniek maakt, is dat de Wilsverklaring van ‘Voor-Morgen’ een abonnementsvorm heeft. Dorina: “Wij herinneren je er bijvoorbeeld jaarlijks aan om even te checken of je wilsverklaring nog up-to-date is. En elke keer als jij een wijziging hebt aangebracht, ontvang je direct de nieuwe versie.  Wij kunnen trouwens nooit de inhoud zien van je wilsverklaring, want de informatie erin wordt versleuteld opgeslagen.
Uniek is de identificatie, want daarvoor gebruiken we iDIN, het identificatiesysteem van de Nederlandse banken. DigiD is namelijk alleen voor de overheid. Maar iedereen in Nederland is ooit geïdentificeerd door zijn of haar bank. En dat systeem kunnen wij gebruiken voor identificatie. 

Vier verklaringen

Voor het opstellen van de wilsverklaring doorloop je een aantal stappen op de website. Er zijn vier verschillende soorten verklaringen: de Niet-Behandelverklaring, de Niet-Reanimerenverklaring, de Zorgwensverklaring en de Euthanasieverklaring. Dorina: “Je kunt ze alle vier opstellen, maar je kunt ook kiezen voor bijvoorbeeld één of twee van de vier. Het programma begeleid je door de verschillende stappen. En als je klaar bent met je document, wijs je een vertegenwoordiger en een vervangend vertegenwoordiger aan en je vult in wie je huisarts is. En dan vragen we je ten slotte nog een korte video te maken waarin je zegt wie je bent en dat je de wilsverklaring hebt opgesteld. Dat is als het ware een tweede identificatie. En als je dat lastig vindt, kunnen we je daar ook bij helpen. 

Vervolgens ga je langs ons betaalloket (De Wilsverklaring van Voor-Morgen kost 40 euro per jaar, red.) en dan heb je je wilsverklaring direct tot je beschikking.
Er staat een unieke code op waarmee jouw arts en jouw vertegenwoordiger erbij kunnen. Zo weten ze zeker dat ze altijd de laatste versie zien.”

Raad jij aan de inhoud te delen met je omgeving?

“Ja, zeker! Sowieso zou ik hem doorspreken met je vertegenwoordiger en met je huisarts zodat die allebei weten wat jouw wensen zijn. Maar bespreek het ook met je naasten. Zeg bijvoorbeeld tegen je kinderen: Ik heb mijn beste vriendin gevraagd als vertegenwoordiger, zodat jullie niet met deze taak worden belast, maar dit zo zien mijn wensen er dus uit.
Maar ook eventuele hulp- en zorgverleners zou ik op de hoogte stellen van je wilsverklaring. Heb je bijvoorbeeld thuiszorg? Zorg dan dat zij weten wat je wensen zijn. Je kunt een printje in je keukenla leggen, zodat je zorgverleners erbij kunnen als dat een keer nodig is. Zo is de kans het grootst dat jouw wensen over zorg en medische behandeling ook werkelijk worden geëerbiedigd.”
De komende periode neemt Dorina ons in drie gastblogs mee in de gedachte achter de wilsverklaring en legt ze via voorbeelden uit waarom het opstellen van een wilsverklaring het overwegen waard is.

Wilsverklaring opstellen?

Het opstellen van een wilsverklaring als onderdeel van een levenstestament kan bij de notaris. Er zijn in West-Friesland verschillende notarissen die hierin gespecialiseerd zijn. Kijk op eengoedenotaris.nl voor een gespecialiseerde notaris in de buurt.
Meer informatie over De Digitale Wilsverklaring is te vinden op voor-morgen.nl
 

Gratis webinar over de wilsverklaring

Geïnteresseerd geraakt in het fenomeen wilsverklaring? Zaterdag 2 oktober is het de Dag van de Wilsverklaring. Dorina is dan één van de sprekers bij een gratis webinar over wilsverklaring.