Advies ergotherapeut bijna altijd vergoed door verzekering

“Ik kom meestal niet meteen met aanpassingen aan”

Om zo lang mogelijk lekker te kunnen blijven wonen op je eigen vertrouwde plek, kun je een heleboel dingen doen. En dat betekent lang niet altijd dat je je hele huis meteen moet verbouwen of aanpassen. Wel is het slim om alvast een plan te maken. Liefst op het moment dat je zelf nog fit bent, of wanneer je opmerkt dat bepaalde dingen toch minder makkelijk gaan. Eén van de specialisten die kunnen helpen bij het maken van zo’n plan, is de ergotherapeut. Wat niet iedereen weet, is dat advies van de ergotherapeut wordt vergoed door de verzekering. Anneke Vogelenzang van Ergotherapie West-Friesland: “Leren luisteren naar je lichaam, daar kunnen wij bij helpen.”

Wat doet een ergotherapeut eigenlijk?

“Als ergotherapeut kijken we naar wat iemand goed kan en wat er minder goed gaat. Vervolgens kijken we of daar praktische oplossingen voor zijn. Dat kunnen fysieke oplossingen zijn maar soms kun je dingen ook op een andere manier doen, waardoor ze minder moeite of energie kosten. Of bijvoorbeeld je dag anders indelen waardoor je meer energie overhoudt. ”

Zijn er veel mensen die uit zichzelf een ergotherapeut inschakelen? 

“Wel steeds meer, en dat via de huisarts maar ook gewoon rechtstreeks. Maar vaak komen mensen ook bij ons via de fysiotherapeut omdat ze praktische oplossingen nodig hebben waar wij in kunnen adviseren. Het gebeurt ook dat de thuiszorg of de familie zich afvraagt of het nog wel veilig is voor iemand om zonder hulp in het eigen huis te blijven wonen. Dan kan één van ons langskomen om een zogenoemde AMPS af te nemen, ofwel een Assessment of Motor and Process Skils. We kijken dan naar motorische vaardigheden, bijvoorbeeld het staan, lopen, bukken en tillen en naar zogenoemde procesvaardigheden. Die gaan meer over de volgorde van een taak, het kiezen van voorwerpen, het onthouden van afspraken en het vragen van hulp wanneer dat nodig is. Daarmee kunnen we ook kijken of mensen zelfstandig taken kunnen uitvoeren en hoe veilig dat gaat.

Als er sprake is van dementie gaan we heel specifiek kijken naar de veiligheid en zelfstandigheid, zodat de zorg hier rekening mee kan houden. We kijken of er aanpassingen nodig zijn en of er geoefend kan worden om dit te verbeteren. Als het gaat om koffie zetten, kijken we bijvoorbeeld of iemand precies weet waar alles staat en of de volgorde van al die kleine dingetjes die je daarvoor moet doen niet door elkaar wordt gehaald. Zo zijn er veel dagelijkse dingen die in feite processen op zich zijn. Bij het stofzuigen bijvoorbeeld, moet je tegelijkertijd in staat zijn om het snoer in de gaten te houden, zodat je er niet over valt. Mensen helpen om valgevaar te voorkomen, is ook een belangrijk deel van ons werk.

En sinds we vanwege longcovid ook veel jongeren behandelen die kampen met energieproblemen, weten steeds meer artsen dat je ook met vermoeidheidsklachten bij ons terecht kunt. En slim omgaan met je energie is natuurlijk ook belangrijk als je wat ouder wordt of te maken hebt met een aandoening of beperking.”

Hoe kan de ergotherapeut helpen bij het slimmer omgaan met je energie?

“Wij brengen bijvoorbeeld met iemand in kaart hoeveel energie iets kost. Dan doen we met behulp van de Activiteitenweger. Krijg je ergens energie van, dan is het ontspanning. Blijft je energieniveau gelijk dan is de belasting licht, en kost het energie dan is de belasting gemiddeld of zwaar. Het is goed om dat inzichtelijk te maken.
Daarbij adviseer ik dan over pauzes nemen, soms geef ik mindfulnessoefeningen of ademhalingstechnieken die je helpen om weer op te laden. Maar we hebben het ook over het belang van slaap. Over vaste routines rond het slapen gaan en weer opstaan en over het vermijden van prikkels voor het slapen gaan. Voldoende rust is belangrijk, maar je kunt ook anders kijken naar de taken die je doet op een dag. Ook zingeving is belangrijk. Dus taken waar je energie van krijgt, moet je houden. En misschien ben jij iemand die strijken heel ontspannend vindt. Dan is het goed om dat te blijven doen. Maar er zijn wellicht ook taken die je best aan een ander kunt uitbesteden. 
Het gaat erom dat je leert luisteren naar je lichaam. En daar kunnen wij bij helpen.”

Wat doe je als je, zoals jij dat noemt, constateert dat er valgevaar is?

“Dan kijken we altijd eerst of iemand zelf bepaalde dingen kan veranderen in het gedrag of in huis. Losse kleedjes kun je bijvoorbeeld verwijderen. Maar het zijn vaak heel simpele tips waar mensen al heel veel mee kunnen. Zoals bijvoorbeeld je telefoon op je rollator leggen of een tafeltje binnen handbereik zetten. Dan heb je niet  meer het gevoel dat je hoeft te rennen als hij overgaat. Datzelfde geldt voor de deurbel. Zo’n videodeurbel waarbij je via je smartphone kunt zeggen dat je eraan komt, is natuurlijk heel handig. Maar zolang je die niet hebt, kun je ook gewoon een briefje op je deur hangen waarop staat dat het wat langer duurt voor je bij de deur bent.”

Adviseer je ook bij woningaanpassingen?

“Ja, zeker, maar daar kom ik vaak niet als eerste mee aan. Als het enigszins kan, adviseer ik eerst een meer ergonomische manier van handelen. Ofwel een andere manier van handelen, die maakt dat een activiteit minder energie of kracht kost. Daar kun je hulpmiddelen voor gebruiken, maar dat is niet altijd nodig. Ook adviseer ik mensen om zoveel mogelijk in beweging te blijven. Dat is zo belangrijk als je een beetje fit wilt blijven! Pas was ik bij een mevrouw die de hele dag niet in beweging kwam en die zich nooit had gerealiseerd dat dat invloed had op haar spiermassa. Dan is mijn eerste advies om elke dag een rondje te gaan lopen.

En stel dat traplopen minder veilig wordt, dan kun je, voordat je bijvoorbeeld een traplift aanschaft, ook denken aan een Assistep. Dat is een handgreep aan een rail die je voor je uit duwt als je de trap op of af gaat. Maar dan loop je wel zelf, dus je houdt de beweging, maar het is een stuk veiliger. Wij adviseren om pas voor een aanpassing te kiezen als dat nodig is en het niet meer op een andere manier opgevangen kan worden. Ook in de badkamer. Een handgreep is vaak zinvol om steun te zoeken bij het wassen van je voeten. Is er meer steun nodig, of kost douchen erg veel energie, dan kun je een douchezitje of extra steunen aanschaffen. Maar zolang die balans en de energie er nog zijn, zou ik adviseren deze dagelijkse dingen zo lang mogelijk staand te blijven doen.”

Pas als het  nodig is

“Ik adviseer altijd om pas voor aanpassingen te kiezen als het echt nodig is. Ook in de badkamer. Heb je echt een steuntje nodig, of is douchen veel te vermoeiend, dan kun je altijd nog een handgreep monteren en een douchestoeltje aanschaffen. Maar als je die balans en die energie nog wel hebt, dan zou ik zo lang mogelijk dingen staand blijven doen. 
Als wij met iemand door het huis lopen, dan kijken we uiteraard met andere ogen. Vaak kunnen we dan een heleboel dingen verzinnen die slimmer kunnen in huis.
Stel dat je al een tijdje een rollator gebruikt en je merkt de laatste tijd dat je steeds moeilijker uit je bed komt. Dan hoef je daar niet meteen een nieuwe aanpassing voor te regelen. Je kunt ook je rollator op de rem naast je bed zetten en die gebruiken als steuntje. En als dat ook niet meer gaat, kunnen we naar een andere oplossing zoeken.” 

Kun je alleen bij de ergotherapeut aankloppen als je klachten hebt?

“Als je met een hulpvraag komt, wordt ergotherapie vanuit de verzekering vergoed. Wil je bijvoorbeeld dat we meekijken of de woning nog veilig is dan zien we dat als hulpvraag. Is de vraag meer gericht op de toekomst, dan kun je natuurlijk ook buiten de verzekering om een vrijblijvend advies vragen aan de ergotherapeut. In de zin van: wat kan ik het beste doen als ik hier de komende tien tot vijftien jaar wil blijven wonen?”

Ergotherapeut in de buurt

In de Lekker blijven wonen gemeenten kun je voor het advies van een ergotherapeut terecht bij Ergotherapie West-Friesland, bij Omring en bij Ergotherapie Noord-Holland.
Ergotherapie wordt tot maximaal tien uur vergoed vanuit de basisverzekering. Anneke: “Maar vanuit de aanvullende pakketten worden vaak meer uren vergoed, bij sommige is dat zelfs onbeperkt. Dus het is de moeite waard om daar eens naar te kijken.”

Filmpjes met ergotherapeut

Bekijk ook onze filmpjes waarop Nini in gesprek gaat met ergotherapeut Susan van Kampen over aanpassingen in de keuken en over je huis in en uit gaan met een rollator.